In oktober 2013 kregen we weer de kans om drie weken op bezoek te gaan in Miloso om te kijken hoe het met iedereen was. Het is hartverwarmend om alle bekenden weer te ontmoeten. Het dorp heeft in de afgelopen jaren enorme ontwikkelingen doorgemaakt. Veel mensen hebben nu een fiets en de eerste auto’s rijden hier rond, er zijn vele huizen gebouwd en er zijn kleine winkeltjes gekomen voor dagelijkse dingen.
Niet alles is veranderd. We koken nog steeds op een vuurtje van houtskool en halen water uit de bron ongeveer 200 meter van ons huisje. Onze VIP-douche is een bak warm water met een bekertje en ons toilet is een gat in de vloer. We kunnen ons feilloos aanpassen aan het Afrikaanse tempo, want het is hier bloedheet.
We zijn hier niet zonder doel gekomen. Wat er echt nodig is in dit dorp, is stroom. Egbert heeft genoeg kennis over het aanleggen van stroom en wil graag zijn kennis delen. Daarom begonnen we door onderwijs aan de mannen van het dorp te geven over het aanleggen van elektriciteit. De trainingen gingen erg goed. De eerste dag in de klas werden al veel aantekeningen gemaakt en schema’s van het bord overgenomen. Hoe zat het ook alweer met die schakelaar en die draden met verschillende kleuren? Je ziet ze denken! Het is prachtig om te zien hoe enthousiast en ingespannen ze aan het werk zijn.
Vooral in de kliniek is elektriciteit hard nodig, en hier was het hakwerk in de muren al klaar. Er is een zonnepaneel op het dak geplaatst en alles is gecontroleerd of het werkt voordat het in elkaar werd gezet. Als er twijfel was over hoe iets aangepakt moet worden overleggen ze met elkaar hoe het moet, het is hier echt met en van elkaar leren, prachtig om te zien! De bevolking is erg blij dat daar elektriciteit komt. Afgelopen week zijn er drie baby’s geboren waarvan eentje ’s nachts. Een bevalling in de donkere nacht met een lampje of onder kaarslicht zijn verleden tijd. Deze zouden spoedig onder goed licht kunnen gebeuren. Ze kunnen het bijna niet geloven.
In de Health post is het druk. Er komen veel patiënten waarvan sommige flink ziek zijn met diarree, longontsteking of malaria zodat ze een dag moeten blijven. We testen veel mensen op malaria, gelukkig komt het nu nog niet zo vaak voor aangezien het geen regenseizoen is. Een specifiek voorval zal ik niet snel vergeten, er kwam een man met een flinke snee in zijn hiel door een ongelukje. Het werd een beetje schoongemaakt en gehecht zonder verdoving, vijf hechtingen: Brrrrrrr. Ik heb kunnen assisteren en het zweet brak mij uit. Maar de man in kwestie gaf bijna geen krimp en ging later lachend weer weg.
Na de hele installatie van het zonnepaneel op het dak van de kliniek en het aanleggen van de bedrading was het zover, de lampen branden! De reactie van de mensen die er werken was hartverwarmend, zo blij met het licht van een lamp. Ze zeiden: “We weten niet wat we moeten zeggen, zijn zo blij en kunnen eigenlijk alleen maar lachen”. En de lach op die gezichten zegt voldoende!
In de tijd dat we hier waren zijn er mensen van het ministerie of Health langs geweest voor een assessment in de kliniek. Wat waren zij verrast over de aanleg van elektriciteit in het gebouw. De mannen waren trots want hun namen werden opgeschreven als deskundig elektricien, een grote pluim voor hun inzet. De hiërarchie is hier nog groot, een onderwijzer, de dokter en de pastor staan hoog in aanzien, laat staan mensen van het ministerie.
In het hostel waar ze in 2011 elektriciteit hebben aangelegd was door een flinke rukwind een deel van het dak afgewaaid en daardoor werkte een deel van de elektriciteit niet meer. Hier hebben ze alles gerepareerd, een mooie leerervaring voor de mannen.
Op de laatste dag van de training hebben ze plannen gemaakt voor de elektriciteit in de Highschool. De studenten van de Highschool komen van ver, niet alleen uit Miloso en directe omgeving. Dit komt omdat deze school bekend staat als een erg goede school waar dus veel kinderen heen komen voor onderwijs. Egbert had een tekening van het gebouw gemaakt en gevraagd hoe ze dat gaan aanpakken. Nou, dan merk je dat ze weten wat ze moeten doen en hoe. Het zijn goede elektriciens geworden, een aanwinst voor het dorp.
We hebben afgesproken dat ze over een maand, tijdens de vakantie, in de school beginnen. Door nu verder te werken zakt de opgedane kennis niet weg. De school is een gebouw met vier grote klaslokalen en zes kantoortjes of opbergruimtes. Ze starten met 1 of 2 lokalen en een zo kunnen ze stap voor stap de school voorzien van elektriciteit.
In Europa denken we wel eens dat Afrikanen lui zijn omdat ze onder een boom hangen. Nou hier laten ze het tegendeel zien. Vroeg in de ochtend om 5 uur zijn ze op om zonder ontbijt te gaan werken. Ze werken door tot rond 13 uur, dan wordt er Shima gegeten. Dit is een traditioneel gerecht, een deegbal van maismeel met wat groentes en als we geluk hadden gebakken ei of wat vlees. Daarna wordt er wel de tijd genomen om even tot rust te komen, oftewel ‘hangen onder een boom’. Bij de temperaturen die hier in de vroege middag voorkomen is dat het enige juiste om te doen. Als de temperatuur aan het eind van de middag gezakt is komen ze weer in actie, tot ongeveer 18.30 uur want daarna is het snel donker. Egbert heeft elke middag na de training met de mannen Shima gekookt en gegeten. Echt een moment van quality time, gezellig samen eten en de dag afsluiten.
De kerkdiensten waren een Afrikaanse belevenis met veel zang en dans. De gemeente is flink gegroeid, deels door de studenten maar ook doordat er meer gezinnen zijn komen wonen. Het blijft voor ons bijzonder om te zien hoe het geloof verweven is met het dagelijkse leven van de mensen hier.
Bij het trainingscentrum is het een gezellige boel, in januari is de Highschool hier gestart waardoor er veel studenten rondlopen. Sommigen komen van ver en slapen in het hostel. Nu we hier wat langer zijn worden de mensen vrijer en komen vaker een praatje maken, zowel bewoners van hier als studenten die komen vragen wat we doen en waar we vandaan komen. Iedereen groet je en veel mensen willen een praatje maken om te horen wat je hier doet.
In de avonden kunnen we genieten van een prachtige sterrenhemel met de Melkweg goed zichtbaar omdat er geen vals licht is in donker Afrika.
Het is hartverwarmend om te zien welke ontwikkelingen ze hier op het platteland doormaken, en de inzet van de mensen om hun leefomgeving te verbeteren. Zoals de elektriciens, maar ook een lokale boer waar we op bezoek zijn geweest. Die heeft geleerd hoe hij zijn land beter kan bewerken om een grotere opbrengst van het land te krijgen. Dit echt op zijn Zambiaans, met de mogelijkheden en middelen die zij hebben, met als doel zijn gezin zo goed mogelijk te onderhouden en zijn kinderen naar school te sturen.
En zo kwam een eind aan ons verblijf in Miloso, afscheid nemen doet pijn, maar we komen zeker terug. En om te zien hoe goed de plaatselijke bevolking het samen doet maakt ons heel blij!
Hartelijke groet en liefs
Egbert en Dinie